ไหนใครมีอาการหงุดหงิดง่าย นอนไม่หลับ หรือประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอบ้าง? หากคุณมีอาการเหล่านี้แต่อายุก็ยังไม่ทันเข้าเลข 5 ล่ะก็ อาจเป็นไปได้ว่าตอนนี้กำลังมีภาวะฮอร์โมนตกก่อนวัยอันควร ซึ่งสามารถส่งผลต่อสุขภาพได้ในอนาคต เนื่องจากฮอร์โมนเพศนั้นส่งผลกระทบต่อทั้งระบบสืบพันธุ์และอารมณ์ความรู้สึกของตัวเราในแต่ละวัน
หากใครที่กำลังสงสัยอยู่ว่าเรามีภาวะฮอร์โมนตกก่อนวัยอันควรหรือไม่ มาทำความรู้จักสาเหตุ อาการ และการป้องกันภาวะฮอร์โมนตกในบทความนี้กัน
รู้จักฮอร์โมน
ก่อนจะไปดูว่าอาการ สาเหตุ หรือการป้องกันฮอร์โมนตกก่อนวัยอันควรทำได้อย่างไรบ้าง ในส่วนนี้ลองมาทำความรู้จักเรื่องฮอร์โมนให้มากขึ้นว่าฮอร์โมนนั้นคืออะไร มีความสำคัญอย่างไร และฮอร์โมนเพศชายและฮอร์โมนเพศหญิงมีอะไรบ้าง
ฮอร์โมน (Hormone) คืออะไร?
ฮอร์โมนคือ สารเคมีที่ร่างกายผลิตขึ้นเพื่อทำหน้าที่ในการส่งสารเคมีระหว่างเซลล์กลุ่มหนึ่งไปยังอีกกลุ่มหนึ่ง โดยฮอร์โมนจะมีส่วนสำคัญในการควบคุมระบบของร่างกายให้ทำงานเป็นปกติ ไม่ว่าจะเป็นการกระตุ้นการเจริญเติบโต การควบคุมระบบภูมิคุ้มกัน ระบบเผาผลาญ จนไปถึงระบบสืบพันธุ์
ฮอร์โมนเพศหญิงและฮอร์โมนเพศชายมีอะไรบ้าง?
ฮอร์โมนเพศ สามารถแบ่งได้เป็น 2 กลุ่ม คือ
1. ฮอร์โมนเพศชาย
- เทสโทสเตอโรน (Testosterone)
ฮอร์โมนเพศชาย เทสโทสเตอโรน (Testosterone) เป็นฮอร์โมนที่ผลิตมาจากอัณฑะ (Testis) โดยฮอร์โมนเพศชายจะมีหน้าที่ในการส่งเสริมสมรรถภาพทางเพศ จนไปถึงการควบคุมระบบการทำงานส่วนอื่นของร่างกาย เช่น การสร้างมวลกล้ามเนื้อ ผลิตเซลล์เม็ดเลือดแดง ลดระดับไขมันสะสมในร่างกาย และป้องกันโรคกระดูกพรุน
- ฮอร์โมนแอนโดรเจน (Androgen)
ฮอร์โมนแอนโดรเจน (Androgen) เป็นฮอร์โมนที่ส่งผลต่อการเจริญเติบโตของเนื้อเยื่อและลักษณะของเพศชาย เช่น ขนาดของอัณฑะ ขน น้ำอสุจิ น้ำเสียง ขนาดของอัณฑะและอวัยวะเพศ ฯลฯ
2. ฮอร์โมนเพศหญิง
- ฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen)
ฮอร์โมนเอสโตรเจน คือ ฮอร์โมนเพศที่มีบทบาทในการควบคุมระบบสืบพันธุ์ของเพศหญิง และควบคุมลักษณะรูปลักษณ์ทางเพศภายนอก อีกทั้งยังทำหน้าที่เชื่อมต่อกับอวัยวะในร่างกายแทบทุกระบบ ทั้งระบบหัวใจ หลอดเลือด จนไปถึงการควบคุมระดับคอเลสเตอรอลอีกด้วย
สาเหตุฮอร์โมนตกก่อนวัยอันควร
อาการฮอร์โมนตกก่อนวัยอันควรเกิดขึ้นสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ดังนี้
- กรรมพันธ์ุ เช่น กลุ่มอาการพราเดอร์-วิลลี่ ซึ่งเป็นอาการจากพันธุกรรม ที่ส่งผลต่อสมองส่วนไฮโปทาลามัส และต่อมใต้สมอง โดยทั้งสองส่วนนี้มีส่วนสำคัญต่อการสร้างฮอร์โมนเพศ
- ทำงานหนัก พักผ่อนน้อย ทำให้ฮอร์โมนไม่สมดุลหรือฮอร์โมนตก ซึ่งจะส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกันและทำให้เจ็บป่วยได้ง่ายด้วยเช่นกัน
- ป่วยโรคต่างๆ เช่น โรคไทรอยด์ โรค SLE โรคอ้วน โรคเบาหวาน หรือโรคมะเร็ง เป็นต้น เนื่องจากโรคพวกนี้มีความสัมพันธ์กับการหลั่งของฮอร์โมนเพศ หรือยาบางชนิดที่ต้องทานเพื่อรักษาโรค ก็อาจส่งผลต่อระดับฮอร์โมนเพศได้ด้วย
- เคยผ่าตัดมดลูก ผ่าตัดรังไข่มาก่อน เนื่องจากรังไข่เป็นอวัยวะที่ทำหน้าที่ในการผลิตฮอร์โมนเพศ ซึ่งหากการผ่าตัดมดลูกต้องตัดรังไข่ออก ก็จะทำให้เกิดการขาดฮอร์โมนเพศได้
- การดื่มเหล้าสูบบุหรี่ เพราะในบุหรี่มีสารนิโคตินที่จะเข้าไปกระตุ้นการบีบตัวของหลอดเลือด ทำให้ระดับฮอร์โมนในเลือดลดต่ำลง โดยเฉพาะฮอร์โมนเพศ รวมไปถึงแอลกอฮอล์ที่ส่งผลให้การผลิตฮอร์โมนลดลงด้วยเช่นกัน
| Sunday Tips! รู้หรือไม่? การออกกำลังกายหนักเกินไปสามารถทำให้ร่างกายสะสมความเครียด ซึ่งจะไปกระตุ้นให้ต่อมหมวกไตทำงานผิดปกติและอ่อนล้า ส่งผลให้ร่างกายเสื่อมถอยเร็ว อีกทั้งยังส่งผลต่อเรื่องความสมดุลของฮอร์โมนอีกด้วย |
เช็กอาการฮอร์โมนตกก่อนวัยอันควร
โดยปกติแล้ว คนเราจะมีภาวะฮอร์โมนตกเมื่ออายุประมาณ 50 ปีขึ้นไป แต่สำหรับผู้ที่ประสบภาวะนี้ก่อนวัยอันควร ฮอร์โมนอาจเริ่มตกและมีความผิดปกติได้ตั้งแต่อายุประมาณ 30 ปี ซึ่งสามารถสังเกตได้จากอาการ ดังนี้
1. ประจำเดือนมาไม่ปกติ
หากคุณมีอาการประจำเดือนมาบ้างไม่มาบ้าง หรือ มาๆ หายๆ นี่อาจเป็นสัญญาณที่บอกว่าฮอร์โมนของคุณกำลังตก เนื่องจากการที่ประจำเดือนมาไม่ปกตินั้นอาจเกิดได้จากการที่ฮอร์โมนเพศไม่สมดุล ส่งผลให้ไข่ไม่ตกตามรอบปกติ จึงเป็นสาเหตุที่ทำให้ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอนั่นเอง
2. หลงลืมบ่อย
รู้หรือไม่? ว่าเซลล์สมองและสารสื่อประสาทของร่างกายจะมีการทำงานร่วมกับฮอร์โมนเอสโตรเจนด้วยเช่นกัน ดังนั้น หากฮอร์โมนเราตก ก็จะส่งผลต่อเรื่องความจำและสมาธิ ทำให้เกิดภาวะหลง ๆ ลืม ๆ ได้เช่นกัน
3. อารมณ์แปรปรวน
อีกหนึ่งอาการยอดฮิตก็คืออารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่าย ขี้เหวี่ยง ขี้โมโห ซึ่งเป็นอาการที่เกิดขึ้นได้เมื่อร่างกายของเรามีระดับเอสโตรเจนที่ต่ำลง เนื่องจากฮอร์โมนเอสโตรเจนนั้นมีความสัมพันธ์กับการควบคุมในสมอง และสารสื่อประสาท ซึ่งจะส่งผลต่ออารมณ์และความจำ
4. ความต้องการและสมรรถภาพทางเพศลดลง
อาการนี้สามารถเกิดได้ทั้งเพศหญิงและเพศชาย แต่ส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นกับผู้หญิงมากกว่า เนื่องจากเมื่อฮอร์โมนเพศของผู้หญิงลดลง ช่องคลอดก็จะแห้งตามมา ทำให้เป็นอุปสรรคต่อการมีเพศสัมพันธ์ และเป็นหนึ่งในสาเหตุที่ทำให้ความต้องการทางเพศลดลงด้วย ในส่วนของคุณผู้ชายนั้น เนื่องจากฮอร์โมนเพศชายเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดอารมณ์ทางเพศ เมื่อฮอร์โมนเพศชายลดลงจึงทำให้อารมณ์ที่จะมีเพศสัมพันธ์ลดลงและทำให้อวัยวะเพศไม่แข็งตัวไปด้วย
5. นอนไม่ค่อยหลับ
เมื่อฮอร์โมนเพศหญิงและเพศชายลดลง หลายๆ คนจะเผชิญกับอาการร้อนวูบวาบ หัวใจเต้นเร็ว และเหงื่อออก เนื่องจากฮอร์โมนเพศส่งผลต่อเรื่องการเต้นของหัวใจ อุณหภูมิร่างกาย และหลอดเลือดใต้ผิวหนัง อาการเหล่านี้จึงส่งผลให้นอนไม่หลับ หลับยาก หรือไม่หลับไม่ลึกนั่นเอง
อย่างไรก็ตาม อาการเหล่านี้อาจเกิดจากโรคและความผิดปกติอื่นๆ ได้เช่นกัน ดังนั้น หากมีอาการเหล่านี้ก็ควรเข้าไปปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อที่แพทย์จะได้วินิจฉัยและรักษาได้ตรงกับโรค
การป้องกันฮอร์โมนตกก่อนวัยอันควร
ถึงแม้ว่าอาการฮอร์โมนตก หรือ วัยทองนั้นจะไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ แต่สำหรับบางคน ก็สามารถลดโอกาสในการเกิดภาวะวัยทองก่อนวัยอันควรได้ดังนี้
- งดหรือหลีกเลี่ยงการดื่มเหล้าสูบบุหรี่ รวมไปถึงเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน
- ออกกำลังกายเป็นประจำอย่างน้อย 2-3 ครั้งต่อสัปดาห์ แต่ไม่ควรออกหนักจนเกินไป
- ทำกิจกรรมที่ช่วยลดความเครียด ซึ่งอาจแตกต่างกันไปตามแต่ละคน เช่น การออกกำลังกาย ไปท่องเที่ยว พักผ่อนอยู่บ้าน ฯลฯ
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ครบ 5 หมู่ เพื่อรักษาระดับฮอร์โมนในร่างกายให้มีความสมดุล
- ตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี เพราะหากตรวจพบความผิดปกติได้ไว ก็จะสามารถรักษาและบรรเทาอาการได้ทันท่วงที
จะเห็นได้ว่า พฤติกรรมที่ส่งผลให้ร่างกายเกิดการเสื่อมถอย ล้วนเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ฮอร์โมนไม่สมดุล ดังนั้น การหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยงได้ก็จะสามารถช่วยลดความเสี่ยงที่ฮอร์โมนจะตกก่อนวัยอันควรได้เช่นกัน อย่างไรก็ดี สำหรับบางคนแล้ว เรื่องฮอร์โมนตกอาจเกิดขึ้นได้แบบไม่คาดคิด อันเนื่องมาจากกรรมพันธุ์ ความผิดปกติของร่างกาย หรือโรคต่างๆ
ด้วยเหตุนี้ การทำประกันสุขภาพจึงเป็นอีกเรื่องสำคัญ อย่างการทำประกันสุขภาพออนไลน์ Sunday ที่ช่วยมอบความคุ้มครองที่เมคเซนส์ในราคาที่ใช่ แถมยังมีแผนประกันและเบี้ยประกันที่คนทุกวัยสามารถจับต้องได้โดยไม่ต้องรอถึงวัยทอง เช็กเบี้ยประกันง่ายๆ ใช้แค่ ‘วันเดือนปีเกิด’ เท่านั้น